Als legeraalmoezenier voer ik regelmatig gesprekken met militairen die uit Uruzgan zijn teruggekeerd. De meesten waren werkzaam in of rond het hospitaal in Kamp Holland.
Tijdens deze ‘terugkeergesprekken’ krijgen hun ervaringen de volle aandacht en komen ook hun gewonde en gesneuvelde collega’s ter sprake. Dikwijls zijn dat verhalen met beelden die op hun netvlies gebrand staan. Aangrijpend en vaak shockerend.
Inmiddels zijn 21 Nederlandse militairen overleden. “Was het ´t waard?”, is de vraag die mij vaak wordt voorgelegd. Eigenlijk verwacht niemand antwoord want diep van binnen weet iedereen dat het een onmogelijke vraag is. Welke criteria zouden we moeten hanteren? Het succes van onze missies in Irak en Afghanistan? Laat een jong mensenleven zich meten met politieke doelstellingen? Vorige week hoorde ik een politicus in de discussie omtrent de verlenging in Uruzgan roepen dat we wel moesten blijven, het maakte ‘t waard! Hun vroege dood werd als argument ingezet. Dat riekt naar lijkenpikkerei omwille van een politiek belang.
De onmogelijke vraag, het is goed deze te stellen. Dit toont onze betrokkenheid bij de collega’s, waarvan we afscheid namen. Het is de ultieme vraag naar zingeving, naar het ‘waarom’. Soms klinkt er protest in door. Te sterven zo ver van huis tart immers ons gevoel van rechtvaardigheid en laat ons in verbijstering en onmacht achter.
De onmogelijke vraag kunnen wij niet beantwoorden, dat moeten we ook niet willen. Wellicht hebben zij, die niet meer onder ons zijn, het antwoord. En als dit zo is, dan zullen wij dat niet horen.
Schrijver en columnist Martin Bril schreef kort voor zijn sterven: ´Ach, de dood is zo zinloos.´ Natuurlijk hoort de dood bij het leven, onontkoombaar, maar als je in de kracht van je leven bent, nog vol verlangens en ambities, geliefd door een geliefde en omringd met vrienden en familie, ja, dan is de dood zinloos en dient geen doel, geen enkel belang. Vanuit dit perspectief is de dood zinloos en absurd.
Waren onze militaire missies 21 mensenlevens waard? Die vraag laat zich niet beantwoorden, maar dwingt tot een weerwoord: ´Ach, de dood is zo zinloos.´
Geen opmerkingen:
Een reactie posten